Oxfordova riječ godine: Šta zapravo predstavlja ‘moždana trulež’
Izraz “brain rot”, koji se na naš jezik može prevesti kao “moždana trulež”, proglašen je Oxfordovom riječi godine nakon glasanja u kojem je učestvovalo preko 37.000 ljudi. Ova fraza opisuje negativan uticaj beskrajnog skrolanja društvenim mrežama i konzumacije trivijalnog, često neizazovnog sadržaja.
Jezik modernih trendova
Pojam “moždana trulež” odnosi se na pogoršanje mentalnog ili intelektualnog stanja usljed prekomjernog konzumiranja nekvalitetnog sadržaja, posebno online. Oxford University Press ističe da je u 2024. ovaj izraz dobio novi značaj, odražavajući zabrinutost zbog uticaja društvenih mreža na mentalno zdravlje.
Iako djeluje savremeno, izraz je prvi put zabilježen još 1854. u knjizi “Walden” autora Henryja Davida Thoreaua. Danas je popularizovan, naročito među pripadnicima generacija Z i Alfa, koji i najviše stvaraju i konzumiraju sadržaj na koji se ovaj pojam odnosi.
Casper Grathwohl, predsjednik Oxford Languages, smatra da izraz “moždana trulež” simbolizuje izazove digitalnog doba: “Ova fraza ukazuje na opasnosti virtuelnog života i na to kako koristimo svoje slobodno vrijeme. Fascinantno je što su je mlade generacije, najaktivnije na društvenim mrežama, prihvatile i prepoznale kao relevantnu.”
Kandidatkinje za riječ godine
U užem izboru našlo se još pet termina koji su odrazili ključne trendove:
Demure – opisuje suzdržano ili odgovorno ponašanje, inspirisano popularnim trendovima na društvenim mrežama.
Dynamic pricing – dinamičko određivanje cijena koje varira u zavisnosti od potražnje.
Lore – znanje, činjenice ili priče koje se prenose usmenom predajom unutar određene grupe.
Romantasy – hibridni književni žanr koji kombinuje elemente romantike i fantastike.
Slop – sadržaj niske kvalitete generisan pomoću vještačke inteligencije.
Odluku o pobjedniku donijelo je četvoročlano vijeće stručnjaka na čelu s leksikografkinjom Susie Dent, uzimajući u obzir javno glasanje i analize.
Pobjednici prethodnih godina
Među prethodnim dobitnicima našle su se riječi koje odražavaju specifične trenutke u vremenu: rizz (karizma) iz 2023, goblin mode iz 2022, te vax iz perioda pandemije 2021. godine.
“Moždana trulež” je još jedna riječ koja nas poziva na razmišljanje o tome kako tehnologija oblikuje našu stvarnost – i naše umove.
Foto: Pixabay
