Zašto su virusi aktivniji zimi?
Specijalisti su zabrinuti zbog potencijalnog porasta slučajeva gripe i koronavirusa ove nadolazeće zime i njihova zabrinutost ne iznenađuje. Iako virusi sigurno mogu cirkulisati u bilo koje doba godine, niz respiratornih infekcija – uključujući gripu, koronavirus i obične prehlade – uvijek je aktivniji zimi.
Dok je sezonski porast broja ovih virusa široko prihvaćen i priznat, naučnici se i dalje trude da shvate zašto zimska sezona stimuliše njihovo širenje. Iako postoji nekoliko teorija, oni još uvijek nisu sigurni koje je objašnjenje – ili kombinacija objašnjenja – najbliže istini.
Neke od njihovih teorija naglašavaju da zimski uslovi mogu uzrokovati da se ljudi ponašaju na način koji povećava infekciju, dok druge navode da zimsko vrijeme slabi prirodnu zaštitu ljudi ili stvara idealne uslove za cirkulaciju i širenje virusa. Evo šta trebate znati o nekoliko glavnih teorija.
Teorija 1: Zimski uslovi uzrokuju da ljudi ostanu unutra, povećavajući širenje infekcije.
Jedno uobičajeno objašnjenje za porast broja virusa tiče se ponašanja ljudi. Prema ovoj teoriji, zimski uslovi mogu uzrokovati da pojedinci ostanu u zatvorenom prostoru i provode više vremena u bliskom kontaktu s drugima. Ovo, kažu naučnici, povećava vjerovatnoću da zaražene kapljice prelaze s osobe na osobu kroz procese disanja, govora, kihanja ili kašljanja.
Zapravo, studije potvrđuju da postoji veza između sezonskih bolesti i ljudi koji se okupljaju u zatvorenom prostoru, što može povećati preživljavanje i prenos virusa.
Teorija 2: Zimski uslovi slabe unutrašnju zaštitu ljudi, povećavajući rizik od infekcije.
Druga objašnjenja se koncentrišu na našu fiziologiju. Prema ovoj teoriji, zimsko vrijeme može oslabiti fiziološku zaštitu unutar našeg imunološkog sistema koji obično sprečava invaziju i infekciju respiratornih virusa. Na primjer, neki stručnjaci sumnjaju da kratki zimski dani mogu smanjiti unos vitamina D, potkopavajući naš imunološki sistem i čineći nas podložnijim infekcijama.
Nekoliko sličnih studija sugeriše da zimski suvi vazduh isuši zaštitne prekrivače unutar naših nosnih prolaza, sprečavajući ljepljivu tvar da uhvati i neutralizuje viruse koji napadaju. Dodatna istraživanja takođe otkrivaju da hladnoća vazduha može suziti krvne žile u našem grlu i nosu, sprečavajući žile u tim područjima da skupe adekvatnu količinu bijelih krvnih zrnaca za borbu protiv virusnih uljeza.
Teorija 3: Zimski uslovi stvaraju idealne uslove za viruse, povećavajući rizik od infekcije.
Konačna zbirka teorija povezuje se sa samim virusima, tvrdeći da zimsko vrijeme produžava njihovu dugovječnost i poboljšava njihovu sposobnost cirkulacije. Ustvari, neki naučnici smatraju da suvi, hladni uslovi sezone dozvoljavaju virusima da se zadržavaju u vazduhu u dužim vremenskim intervalima. To može uzrokovati da se razdvoje na tako male fragmente da mogu ostati aktivni i plutati sve dok ih neizbježno ne udahnemo.
Srodne studije takođe ukazuju na to da suvi zimski vazduh može podržati širenje virusa zbog manje interferirajućih molekula vlage. Prema ovim studijama, odsustvo molekula vlage znači da ne postoji ništa što ometa viruse ili iskrivljuje njihove površine, procese koji obično inhibiraju sposobnost virusa da napadne tijelo.
Prema jednoj studiji, respiratorni virusi imaju tendenciju da napreduju i razmnožavaju se u hladnijim unutrašnjim uslovima, a takođe je manja verovatnoća da će u hladnijim dijelovima tijela doći do “programirane smrti” ćelija koja se zove “apoptoza”. To, navode autori studije, znači da “temperatura ima duboke efekte” na “ishod infekcija”.
Na kraju, iako je očigledno da nešto u vezi zimske sezone inspiriše porast virusne aktivnosti, sposobnost bilo koje od ovih teorija da u dovoljnoj mjeri objasni obrasce respiratornih infekcija ostaje dvosmislena. Iako svi oni mogu igrati ulogu u priči o sezonskoj bolesti, tek će buduća istraživanja otkriti priču u cijelosti.
Foto: Freepik
