Zašto u Njemačkoj raste popularnost populističke desnice

Kad bi ove nedjelje bili izbori u Njemačkoj, 18 odsto birača bi glasalo za desno-populističku AfD. Zašto? Odgovore pruža ispitivanje javnog mnjenja “Njemački trend”.

Koliko su građani zadovoljni vladom?

Građani Nemačke još nikada nisu bili ovako nezadovoljni saveznom vladom i trima strankama koje je čine, Socijaldemokratama (SPD), Zelenima i Liberalima (FDP) – dvije trećine ispitanika sumnjaju da je Njemačka sa sadašnjom vladom u pravim rukama, a tek svaki peti građanin pozitivno ocjenjuje vladajuću koaliciju.

To proizlazi iz aktuelnog ispitivanja javnog mnjenja „Njemački trend“ (Deutschlandtrend), koje redovno sprovodi institut Infratest-dimap na reprezentativnom uzorku, a na zahtjev javnog servisa ARD. Ispitano je oko 1.300 Njemica i Njemaca i to 30. i 31. maja 2023. godine, piše Deutsche Welle.

Od nezadovoljstva građana vladom profitira prije svega desno-populistička Alternativa za Njemačku (AfD). Ona je, u poređenju s ispitivanjem sprovedenim prije mjesec dana, ojačala za dva procenta i kad bi se sada održavali izbori, osvojila bi 18 odsto glasova. Time se na drugom mjestu po popularnosti izjednačila s vladajućim SPD-om, a iza Demohrišćana (CDU/CSU), koji bi osvojili 29 procenata.

Zeleni i dalje gube i pali su na 15 odsto, što je najlošiji rezultat od saveznih parlamentarnih izbora u septembru 2021. godine. FDP je i dalje na sedam odsto. Opoziciona ljevica bi osvojila manje od pet odsto i tako ne bi prešla cenzus.

Zašto raste popularnost AfD-a?

Istraživači javnog mnjenja su ovoga puta posebnu pažnju posvetili simpatizerima AfD-a i pitali su ih zašto glasaju za tu stranku. Iz odgovora se može vidjeti da se većinom radi o nezadovoljstvu politikom aktuelne vlade.

Velika većina (67 odsto) navodi da bi glasala za AfD jer je razočarana drugim strankama. Samo trećina (32 odsto) navodi da ih je AfD uvjerila u svoju politiku.

Osim toga, učesnici anketa pitani su i koje su teme najvažnije za odluku da se bira AfD. Dvije trećine njih izjavljuje da im je najvažniji kritičan stav AfD-a prema doseljavanju stranaca. Za 47 odsto su važne aktuelne rasprave o zaštiti životne sredine, klimi i snabdijevanju energijom, a za 43 procenta su važna ekonomska pitanja.

Šta stanovništvo polarizuje?

Stranke vladajuće koalicije već mjesecima se svađaju oko sistema grijanja koji bi bolje štitili klimu. Ministar privrede Robert Habek želi da uvede propis prema kojem bi od 2024. smjeli da se ugrađuju samo oni sistemi koji najmanje 65 odsto koriste energiju iz obnovljivih izvora.

Stanovništvo očigledno polarizuje to što država želi prelaz na sisteme koji manje štete klimi da reguliše i zabranom grijanja na gas i lož-ulje – 45 odsto ispitanih smatra da je ta zabrana u načelu ispravna, a 49 procenata se tome protivi. Ujedno, njih 67 odsto strahuje da bi planirane mjere za zamjenu sistema grijanja mogle da prekorače njihove finansijske mogućnosti.

Kako svađa oko grijanja šteti vladajućoj koaliciji?

Rasprave i svađe među strankama vladajuće koalicije i sa opozicijom donijele su sve drugo samo ne jasnoću i sigurnost. Većina smatra da je loše informisana o tome kako bi trebalo da funkcioniše prelazak na druge sisteme grijanja.

Pad popularnosti ministra privrede Habeka nastavio se i u protekle četiri nedjelje. Samo još 23 odsto ispitanih zadovoljno je njegovim radom, što je sedam procenata manje nego prije mjesec dana.

Četiri petine građana smatra da je strankama vladajuće koalicije potrebno suviše vremena za rješavanje gorućih problema. Isto toliko njih misli da bi savezni kancelar Olaf Scholz (SPD) trebalo da dâ jasne smjernice unutar vlade, a to smatra i velika većina pristalica SPD-a.

Borbeni avioni za Ukrajinu i diplomatija?

Scholz se optužuje za neodlučnost, naročito od kada se postavilo pitanje isporuke oružja Ukrajini. Na samitu grupe G7 u japanskoj Hirošimi, više zapadnih zemalja, među kojima su i SAD, najavilo je da su spremne da isporuče Ukrajini borbene avione tipa F16.

Ukrajina je izrazila želju i za njemačkim borbenim avionima tipa Eurofighter, ali većina njemačkih građana i dalje je protiv isporuka njemačkih aviona. Samo 28 odsto smatra da bi Njemačka trebalo da isporuči avione, a 64 odsto se tome protivi.

Kod pristalica Zelenih gotovo jednak broj je za isporuku i protiv nje, a kod svih drugih stranaka postoji jasna većina protiv isporuke Eurofighter.

Loša je i ocjena njemačkih diplomatskih napora u vezi sa ratom u Ukrajini. Malo više od polovine (55 odsto; +2) smatra da ti napori nisu dovoljni. Gotov nepromijenjen je i njemački stav prema sankcijama protiv Rusije. Gotovo polovina ispitanika (42 odsto) smatra da bi postojeće sankcije protiv Rusije mogle da se pooštre.

Foto: Freepik